W lutym rusza kolejny sezon NASCAR. Od ponad 75 lat ta amerykańska organizacja przyciąga miliony fanów, oferując widowiskową rywalizację na torach owalnych i drogowych. Charakterystyczny ryk silników V8, agresywne ściganie się bok w bok i emocjonujące finisze, które często prowadzą do dogrywek, sprawiają, że NASCAR to nie tylko sport, ale także część amerykańskiej kultury.
Czym jest NASCAR?
NASCAR (National Association for Stock Car Auto Racing) to organizacja wyścigowa w Stanach Zjednoczonych. Została założona w 1948 roku przez Billa France'a Sr. jako organizacja mająca ujednolicić i usystematyzować wyścigi samochodów seryjnych, czyli aut bazujących na produkcyjnych modelach. NASCAR szybko zyskało popularność dzięki widowiskowym wyścigom i bliskiej rywalizacji, stając się jednym z symboli amerykańskiej kultury sportowej.
Historia
Korzenie NASCAR sięgają czasów prohibicji, gdy przemytnicy alkoholu w Karolinie Północnej ścigali się zmodyfikowanymi samochodami. Początkowo służyły one do ucieczek przed policją, lecz z czasem stały się podstawą amatorskich wyścigów, które przekształciły się w profesjonalną rywalizację.
W 1936 roku Bill France Sr. zaczął organizować wyścigi na plaży w miejscowości Daytona Beach, pragnąc przyciągnąć widzów oraz zapewnić kierowcom uczciwą konkurencję, co nie zawsze było regułą w tamtych czasach. Jego inicjatywa spotkała się z dużym zainteresowaniem, co utorowało drogę do stworzenia NASCAR w 1948 roku.
Pierwszy sezon tej organizacji odbył się w 1949 roku, a tytuł mistrza zdobył Red Byron. NASCAR szybko zyskało popularność jako profesjonalna seria wyścigowa, która przyciągała najlepszych kierowców i rzesze fanów, stając się jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli sportów motorowych w Stanach Zjednoczonych.
Samochody
Samochody NASCAR, choć wizualnie przypominają modele seryjne, są w rzeczywistości zaawansowanymi maszynami wyścigowymi. Wykorzystują potężne silniki V8, a ich moc jest zależna od specyfikacji toru. Konstrukcja została zoptymalizowana pod kątem bezpieczeństwa i osiągów. Aktualnie w NASCAR Cup Series, która jest najwyżej w hierarchii, używane są modele od Chevroleta (ZL1), Forda (Mustang Dark Horse) i Toyoty (Camry XSE), oznaczane jako „Next Gen”.
Kalendarz
Sezon NASCAR Cup Series trwa od lutego do listopada i obejmuje 36 wyścigów na różnych torach – od legendarnych owalnych, takich jak Daytona International Speedway, przez tory drogowe, jak Watkins Glen International, aż po tor uliczny w Chicago. Inauguracyjny wyścig sezonu to prestiżowa Daytona 500 określana jako „The Great American Race”, równie ważnymi wyścigami są Coca-Cola 600, Brickyard 400 czy Southern 500. Przed The Great American Race odbywa się jeszcze pokazowy wyścig The Clash i wyścigi preliminacyjne do Daytona 500. W trakcie sezonu odbywa się także wyścig All-Star.
Play-offy i punktacja
System play-offów został wprowadzony w 2004 roku, aby podnieść emocje sportowe podczas ostatnich miesięcy sezonu. W play-offach rywalizuje 16 najlepszych kierowców po sezonie zasadniczym, którzy kwalifikują się na podstawie liczby zwycięstw i zdobytych punktów. Oczywiście nie brakuje kontrowersji, jednak ten wątek należy poruszyć w osobnym artykule.
Punktacja
- Zwycięzca wyścigu zdobywa 40 punktów.
- Pozostałe miejsca otrzymują punkty w malejącej skali: 35 za drugie miejsce, aż do 1 punktu, który jest przyznawany kierowcom od trzydziestego szóstego miejsca w dół.
- Bonusy za segmenty: Każdy wyścig jest podzielony na dwa lub trzy segmenty. Zwycięzca segmentu zdobywa 10 punktów, a następnie punkty maleją do 1 za dziesiąte miejsce.
- Nagrody za regularność: Po sezonie zasadniczym, najlepszy kierowca w klasyfikacji otrzymuje 15 punktów play-offowych, drugi zdobywa 10, trzeci 8, a kolejni o jeden mniej, aż do 1 punktu dla dziesiątego miejsca.
- Dodatkowe punkty play-offowe: Można je zdobywać przez cały sezon zasadniczy za zwycięstwa w wyścigach (5 punktów play-offowych) oraz wygranie segmentu (1 punkt play-offowy).
Struktura play-offów
Play-offy składają się z czterech rund:
- Runda 16 – trzy wyścigów, po których czterech kierowców odpada. Zwycięstwo w dowolnym z tych wyścigów odniesione przez play-offowicza gwarantuje awans do kolejnej rundy.
- Runda 12 – kolejne trzy wyścigi, po których również odpada czterech kierowców. Jeżeli play-offowicz w którymś z tych wyścigów wygra, automatycznie awansuje do następnej rundy.
- Runda 8 – przedostatnia runda, po niej już tylko czterech kierowców zostaje w walce o tytuł mistrza. Podobnie jak w Rundzie 16 i 12, zwycięstwo automatycznie daje awans do kolejnej rundy.
- Mistrzowska 4 – ostatni wyścig sezonu, w którym czterej finaliści walczą o tytuł mistrza. Ten, kto ukończy wyścig pośród nich najwyżej, wygrywa cały cykl.
Neutralizacje, postoje i strategie
Neutralizacje (żółte flagi) to okresy, podczas których na torze pojawia się pace car (samochód bezpieczeństwa), np. po wypadkach. Są one kluczowym elementem strategii zespołów – dają możliwość zmiany opon, tankowania, czy też zmiany ustawień samochodu, można to również robić pod zielonymi flagami, jednak wtedy strata będzie znacznie większa. W trakcie postoju przy samochodzie może pracować pięciu mechaników, ich działanie koordynuje crew chief (szef mechaników, szef ekipy), to on opracowuje strategię na wyścig, jest również osobą, która wybiera stanowisko serwisowe na wyścig (jako pierwsi prawo wyboru mają ci, których kierowcy osiągnęli lepszy wynik w kwalifikacjach). Czas postoju wynosi zwykle od 9 do 14 sekund.
Pomoc z góry
Ważnym członkiem każdej ekipy jest spotter (obserwator), znajduje się on na wieży i przekazuje kluczowe informacje przez radio, głównie na temat pozycji rywali. Niektórzy kierowcy lubią otrzymywać dużo informacji, niektórzy zaś mniej.
Dogrywka
Jeśli na dwa okrążenia przed końcem wyścigu mamy neutralizację (żółtą flagę), wyścig nie kończy się automatycznie, zamiast tego mamy procedurę Overtime, która pełni funkcję dogrywki. Gdy dochodzi do takiej sytuacji, kierowcy ruszają na sygnał zielonej flagi, następnie, jeśli pojawi się biała flaga (sygnalizująca ostatnie kółko), wyścig zostanie zakończony, nawet w przypadku wypadku. Jeżeli jednak wypadek pojawi się szybciej niż biała flaga, będzie kolejna neutralizacja i kolejna część dogrywki, będzie ona rozgrywana aż do skutku. Ze względu na jazdę bok w bok, w NASCAR często dochodzi do procedury Overtime, w sezonie 2024 trzeba było ją zastosować aż trzynaście razy.
Popularność
NASCAR to najpopularniejsza seria wyścigowa w Stanach Zjednoczonych. To sport, który łączy tradycję z nowoczesnością, stale się rozwijając i dostarczając niezapomnianych emocji. Wyścig Daytona 500 odbędzie się 16 lutego, natomiast pokazowy wyścig The Clash będzie miał miejsce już 3 lutego.
Chcesz czytać więcej artykułów z cyklu Zrozumieć wyścigi? Postaw nam kawę!