Historia: Tragiczny weekend na Monza

10 września 1933 roku przeszedł do historii sportu samochodowego jako „czarny dzień w Monza”. Podczas wyścigów na tym najsłynniejszym włoskim torze śmierć poniosło trzech kierowców należących do ówczesnej czołówki wyścigów Grand Prix.

Tego feralnego dnia sprzed 80-ciu lat na torze Monza odbywały się wyścigi o Grand Prix Włoch, oraz towarzyszące im zawody o GP Monza. Najważniejszy wyścig weekendu – GP Włoch odbywał się w godzinach przedpołudniowych na 50-ciu okrążeniach pętli będącej połączeniem toru drogowego (5,5 km długości) i owalnego (4,5 km) czyli, jak łatwo policzyć, dystans całego wyścigu wynosił 500 km. Zwycięzca - Luigi Fagioli na jego przebycie potrzebował prawie trzech godzin. Kierowca Alfy Romeo w barwach zespołu Ferrari wyprzedził dwóch zawodników Maserati – Tazio Nuvolariego i Goffredo Zehendera.

Po południu odbyła się szósta edycja Grand Prix Monza. Tym razem ścigano się tylko na 4,5-kilometrowym owalu. Zawody składały się z trzech wyścigów kwalifikacyjnych na dystansie 14 okrążeń (63 km) i wyścigu finałowego planowanego na 22 okrążenia (99 km). Z każdego wyścigu kwalifikacyjnego po czterech najlepszych zawodników miało awansować do finału.

Niektórzy uczestnicy porannego wyścigu, jak Nuvolari czy Sienna, zrezygnowali, z różnych przyczyn, z udziału w drugiej imprezie weekendu.

Przelotny deszcz przed pierwszym wyścigiem spowodował, że nawierzchnia był mokra. Pierwszy wyścig kwalifikacyjny wygrał Stanislaus Czaykowski na prywatnym Bugatti T54 przed Guyem Mollem i Felice Bonetto (obaj w Alfach Romeo 8C-2300). W trakcie 7 okrążenia podczas walki o prowadzenie z Czaykowskim, uszkodzeniu uległ silnik Duesenberga Carlo Felice Trossiego. Samochód zaczął gubić olej. Zanieczyszczona została nawierzchnia na szybkim zakręcie Curva Sud.

Po wyścigu Guy Moll złożył protest z powodu bardzo niebezpiecznych warunków panujących w tym miejsc. Porządkowi pospiesznie i prawdopodobnie niezbyt dokładnie usunęli plamę oleju.

Zawody były kontynuowane. O godz. 15 rozpoczął się drugi wyścig kwalifikacyjny. Do pierwszej tragedii doszło pod koniec pierwszego okrążenia, kiedy to prowadzący Giuseppe Campari stracił panowanie nad swą Alfą Romeo Tipo B (Scuderia Ferrari) wpadając w poślizg w miejscu rozlanego wcześniej oleju. Samochód wywrócił się wypadając z trasy i przygniatając kierowcę, który zginął na miejscu. Jadący tuż za Camparim Mario-Umberto Borzacchini, wypadł z toru prawie w tym samym miejscu. Został on wyrzucony ze swego Maserati 8C-3000 na odległość kilku metrów i zmarł po niecałej godzinie w szpitalu w Monza. W miejscu tym wypadli także Carlo Castelbarco i Ferdinando Barbieri (obaj Alfa Romeo 8C-2300). Odnieśli jednak tylko niegroźne obrażenia. Wyścig nie został przerwany i zakończył się wygraną Renato Balestrero. Drugi był Lelio Pellegrini. Trzecią pozycję zajęła Mariette Delangle startująca pod pseudonimem „Helle-Nice”. Cała trójka używała wozów Alfa Romeo 8C-2300.

Bez groźnych przygód przebiegł wyścig trzeci, wygrany przez Marcela Lehoux’a (Bugatti T51). Wyprzedził on Pietro Ghersi’ego (Alfa Romeo 8C-2300) i Clemente Biondettiego (MB Speciale).

Do kolejnej tragedii doszło kilka godzin później podczas wyścigu finałowego w czasie zaciętego pojedynku Lehoux’a z Czaykowskim. Francuski kierowca polskiego pochodzenia stracił panowanie nad pojazdem na ósmym okrążeniu, niecałe 50 metrów za miejscem wcześniejszych tragicznych wypadków. Samochód wypadł z trasy i stanął w płomieniach, a kierowca stał się trzecią śmiertelną ofiarą „czarnego dnia w Monzy”. Po tym zdarzeniu wyścig został skrócony do 14 okrążeń. Zwycięzcą został Lehoux. Drugi był Moll, a trzeci Bonetto. Żaden z nich jednak nie mógł chyba w pełni cieszyć się z odniesionego sukcesu wobec tragicznej śmierci trzech świetnych kierowców.

Giuseppe Campari (41 lat, Włochy) – wyścigowy wicemistrz Europy 1931. Zwycięzca m. in. Grand Prix ACF (Francji) 1924 i 1933, GP Włoch 1931, Mille Miglia 1928 i 1929. Jego drugą wielką pasją była opera. Był znakomitym śpiewakiem (baryton) i zamierzał poświęcić się muzyce po zakończeniu kariery wyścigowej.

Giuseppe Campari

Mario-Umberto Borzacchini, znany też jako Baconin Borzacchini (35 lat, Włochy) – wyścigowy wicemistrz Europy 1932. Zwycięzca m. in. GP Trypolisu 1930 i Mille Miglia 1932. W 1926 i 1927 został zwycięzcą Targa Florio w klasie 1100.

Stanislaus hr. Czaykowski (34 lata, Francja). Zwycięzca m. in. GP Casablanki 1931 i British Empire Trophy 1933.

Stanislaus Czaykowski